Home >

Issues >

4/2024 >

Article

4 2024 SE_okladka_light

ISSUE: 4/2024

  • Volume 28
  • Number 4
  • 2024

Subscribe NEWSLETTER

Studia Europejskie –
Studies in European Affairs

ISSN: 1428-149X
e-ISSN: 2719-3780

Ccbync License

License

Articles published in the journal are under a Creative Commons Attribution – Non Commercial – No Derivatives 4.0 International License

Development Of Scientific Journals

Publication co-financed by Ministry of Science and Higher Education pursuant to the Regulation of the Minister of Education and Science of 3 August 2021 (Journal of Laws of 2021, item 1514) on the “Development of Scientific Journals” programme.

Publikacja dofinansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 3 sierpnia 2021 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 1514) w sprawie programu „Rozwój czasopism naukowych”.

Idub Logo

Publication co-financed by the University of Warsaw within the “Excellence Initiative – Research University” programme.

Czasopismo otrzymało dofinasowanie w ramach Programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”.

Can You Count on Luck Without Buying a Lottery Ticket? Predictions on Obtaining Funds From the National Recovery Plan in Light of the Debate on the Rule of Law in Poland

Radosław Potorski

Marta Witkowska

Keywords:
 Court of Justice of the European Union European Union Law and Justice Party National Recovery Plan Poland Rule of Law

Abstract

Design/methodology/approach: A critical analysis of legal texts, namely, EU treaties, regulations, rulings of the Court of Justice, and the subsequent laws adopted at the national level in Poland. The content of the legal norms actually in force needed to be established precisely through the rules of interpretation. The analysis, in chronological order, is on the sequence of legislative activities and was combined in the study with an analysis of political discourse of the Polish government formed by the Law and Justice party (PiS) in the context of breaches of EU law.

Purpose: The research focuses on actions that violate EU law in Poland in area of the rule of law in comparison with the approach taken by the EU institutions responsible for monitoring Member States’ compliance with EU law.

Findings: The developed standards by EU institutions, procedures, and informal negotiation mechanisms proved to be ineffective. In addition, an application for the disbursement of funds contingent on the fulfilment of the National Reconstruction Plan’s (Krajowy Plan Odbudowy, hereafter, NRP) conditions was not submitted before the end of the government’s term in 2023, as this would have allowed the EC to formally assess the state of the rule of law in Poland, which would have had clear (financial) consequences.

Research limitations/implications: The analysis was limited to the origins and the main subsequent legislative activities aggravating the state of non-compliance with the rule of law in the area of Polish judiciary during the period of the government formed in the years 2016–2023 by PiS.

Originality/value: Would Poland have received funds only after completing the activities indicated in the milestones? Should we expect a change in the EU institution’s current approach to EU law violations in its relations with Member States?

References

Antoniak-Drożdż, A. (2023) Opinia Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 902), Warszawa, 21.01. Available at: https://lexso.org.pl/2023/01/22/opinia-stowarzyszenia-prokuratorow-lex-super-omnia-w-sprawie-projektu-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-sadzie-najwyzszym-oraz-niektorych-innych-ustaw-druk-nr-902/ (Access 11.10.2024).

Boiret, K. (2019) “New paths of research in the European Commission’s compliance practice: the example of Poland”, Przegląd Europejski. Vol. 2019(3), pp. 45–65. DOI: 10.5604/01.3001.0013.5841.

Baran, V. (2018) “Sędzia Tuleya zwrócił się z pytaniem do TSUE, proces został zawieszony. Kim są oskarżeni?”, Wirtualna Polska, 6.09. Available at: https://wiadomosci.wp.pl/sedzia-tuleya-zwrocil-sie-z-pytaniem-do-tsue-proces-zostal-zawieszony-kim-sa-oskarzeni-6292510603449985a (Access 11.10.2024).

Barcz, J., Grzelak, A. and Szyndlauer, R. (2020) Problem praworządności w Polsce w świetle dokumentów Komisji Europejskiej. Okres „dialogu politycznego” 2016–2017. Warszawa: ELIPSA Dom Wydawniczy i Handlowy. DOI: 10.2775/307.

Bogdanowicz, P. (2018) Pojęcie, treść i ochrona praworządności w prawie Unii Europejskiej in Barcz, J. and Zawidzka-Łojek, A. (eds.) Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie wszczęcia procedury w stosunku do Polski procedury art. 7 TUE. Ramy prawno-polityczne. Warszawa: ELIPSA Dom Wydawniczy i Handlowy, pp. 23–36.

Bojarski, Ł., Schindlauer, D. and Wladasch, K. (2014) The Charter of Fundamental Rights as a Living Instrument. Manual. Rome–Warsaw–Vienna: European Commission.

Cianciara, A. (2018) “Strategies of the Polish government in the rule of law dispute with the European Commission”, Przegląd Europejski. Vol. 2018(1), pp. 57–73. DOI: 10.5604/01.3001.0012.9997.

Court of Justice of the European Union (2023) Rule of law: the Polish justice reform of December 2019 infringes EU law, Press Release no 89/23, Luxembourg, 5.06. Available at: https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2023-06/cp230089en.pdf (Access 11.10.2024).

Cymer, K. (2022) “The rise of Euroscepticism on the political scene in Poland – the case of the party Law and Justice”, Przegląd Europejski. No. 3, pp. 89–98. DOI: 10.31338/1641-2478pe.3.22.6.

European Commission (2014) “Communication from the Commission to the European Parliament and the Council A new EU Framework to strengthen the Rule of Law”, COM(2014) 158 final, Brussels, 11.03. Available at: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52014DC0158 (Access 11.10.2024).

European Commission (2018) EU Budget for the future, Brussels, 2.05. Available at: https://ec.europa.eu/commission/news/eu-budget-future-2018-may-02_en (Access 11.10.2024).

European Commission (2021a) Action brought on 1 April 2021 — European Commission v Republic of Poland, Case C-204/21, OJ EU C 252/9 28.06.2021.

European Commission (2021b) Rule of Law: Commission launches infringement procedure against Poland for violations of EU law by its Constitutional Tribunal, Brussels, Press release, 22.12. Available at: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_21_7070 (Access 11.10.2024).

European Commission (2022a) NextgenerationEU: Commission Endorses Poland’s €35.4 Billion RRF Plan, Brussels, 1.06. Available at: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_22_3375 (Access 11.10.2024).

European Commission (2022b) Questions and answers on Poland’s recovery and resilience plan, Questions and answers, Brussels, 1.06. Available at: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_22_3376 (Access 11.10.2024).

European Commission (2022c) Statement by President von der Leyen on Poland’s recovery and resilience plan, Statement, Warsaw, 2.06. Available at: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/STATEMENT_22_3410 (Access 11.10.2024).

European Commission (WWWa) The Recovery and Resilience Facility. Available at: https://commission.europa.eu/business-economy-euro/economic-recovery/recovery-and-resilience-facility_en, (Access 11.10.2024).

European Commission (WWWb) Recovery plan for Europe. Available at: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/recovery-plan-europe_en (Access 11.10.2024).

Grabowska-Moroz, B. and Szuleka, M. (2016) Unijna procedura kontroli praworządności – panaceum czy placebo? Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Available at: https://archiwumosiatynskiego.pl/images/2017/10/HFPC_unijna_procedura_kontroli_praworzadnosci.pdf (Access 11.10.2024).

Grzelak, A. (2018a) Główne problemy naruszenia zasady praworządności w Polsce podniesione przez Komisję Europejska in Barcz, J. and Zawidzka-Łojek, A. (eds.) Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie wszczęcia w stosunku do Polski procedury art. 7 TUE. Ramy prawno-polityczne. Warszawa: ELIPSA Dom Wydawniczy i Handlowy, pp. 57–72.

Grzelak, A. (2018b) Odpowiedź Polski na czwarte zalecenie Komisji Europejskiej w sprawie praworządności in Barcz, J. and Zawidzka-Łojek, A. (eds.) Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie wszczęcia w stosunku do Polski procedury art. 7 TUE. Ramy prawno-polityczne. Warszawa: ELIPSA Dom Wydawniczy i Handlowy, pp. 107–136.

Itrich-Drabarek, J. and Kisiel, P. (2020) Populism in the Visegrad Group countries in Mazur, S. (ed.) Public Administration in Central Europe: Ideas as Causes of Reforms. Taylor and Francis, pp. 164–180. DOI: 10.4324/9780429286452.

Itrich-Drabarek, J. (2022) Contemporary states and the pandemic. Taylor and Francis. DOI: 10.4324/9781003353805.

Jastrzębski, A. (2018) “Sędzia Igor Tuleya spodziewa się zwolnienia. «Sędziowie nie dadzą sobie zamknąć ust»”, Wirtualna Polska, 13.10. Available at: https://wiadomosci.wp.pl/sedzia-igor-tuleya-spodziewa-sie-zwolnienia-sedziowie-nie-dadza-sobie-zamknac-ust-6294881334695553a (Access 11.10.2024).

Judgment of the Court (2019) of 19 November 2019 – Joned Cases C-585/18, C-624/18 and C-625/18 A. K. and Others v Sąd Najwyższy, CP v Sąd Najwyższy and DO v Sąd Najwyższy, ECLI:EU:C:2019:982.

Judgment of the Court (2021a) of 14 July 2021, Cases C-204/21 R, European Commission v Republic of Poland; ECLI:EU:C:2021:593.

Judgment of the Court (2021b) of 27 October 2021, Case C-204/21 R, European Commission v Republic of Poland, ECLI:EU:C:2021:878.

Judgment of the Court (2023) of 5 July 2023, Case C-204/21, European Commission v Republic of Poland, ECLI:EU:C:2023:442.

Kabat-Rudnicka, D. (2023) “The rule of law in the national and supranational context”, Przegląd Europejski. No. 2, pp. 9–26. DOI: 10.31338/1641-2478pe.2.23.1.

Kochenov, D.V., Pech, L., and Scheppele, K.L. (2017) “The European Commission’s Activation of Article 7: Better Late than Never?”, Verfassungsblog on matters constitutional, 23.12. Available at: https://verfassungsblog.de/the-european-commissions-activation-of-article-7-better-late-than-never/ (Access 11.10.2024).

Komitet Obrony Sprawiedliwości (2018) Opinia KOS ws. powoływania sędziów do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Available at: https://stowarzyszenieholda.pl/stanowisko-kos-ws-powolywania-sedziow-do-izby-dyscyplinarnej-sadu-najwyzszego/ (Access 11.10.2024).

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (1997) z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 ze zm., https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm (Access 11.10.2024).

Kos, U.A. (2023) “Signalling in European Rule of Law Cases: Hungary and Poland as Case Studies”, Human Rights Law Review. Vol. 23(4). DOI: 10.1093/hrlr/ngad035.

Lipiński, K. (2022) “Ustawowy test niezawisłości i bezstronności sędziego w sprawach karnych”, Palestra. No. 10, pp. 8–32.

Lipiński, Ł. (2022) “Von der Leyen w Warszawie. KPO przyjęty, ale to jeszcze nie koniec”, Rzeczpospolita, 2.06. Available at: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/2168211,1,von-der-leyen-w-warszawie-kpo-przyjety-ale-to-jeszcze-nie-koniec.read (Access 11.10.2024).

Łacny, J. (2021) “The Rule of Law Conditionality Under Regulation No 2092/2020—Is it all About the Money?”, Hague J Rule Law. No. 13, pp. 79–105. DOI: 10.1007/s40803-021-00154-6.

Łacny, J. (2023) “Limitation Period for Irregular Payments from the EU Budget and NextGenerationEU Funds in the Post-Covid Era”, Review of European Administrative Law. Vol. 16(2), pp. 69–105. DOI: 10.7590/187479823X16878510945016.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (2022) Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności. Available at: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/109762/KPO.pdf (Access 11.10.2024).

Naczelna Rada Adwokacka (2022) Stanowisko Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z 14 grudnia 2022 roku do druku nr 2870, L.dz.SPS-WP.020.295.11.2022. Available at: https://www.adwokatura.pl/admin/wgrane_pliki/file-20221214stanowisko-prezydium-nra-w-sprawie-nowelizacji-ustawy-o-sn-36179.pdf (Access 11.10.2024).

Opinia OBWE (2023) Pilna przejściowa opinia OBWE w sprawie projektu ustawy o Sądzie Najwyższym i niektórych innych ustaw, 25.01. Available at: https://www.iustitia.pl/4624-obwe-krytycznie-o-projekcie-ustawy-o-sadzie-najwyzszym-w-przejsciowej-opinii (Access 11.10.2024).

Pacuła, P. (2023) “Polska może dostać niemal 24 mld z KPO. I to bez spełnienia kamieni milowych”, OKO.press, 08.09. Available at: https://oko.press/polska-kpo-zaliczki-zmiana-ke (Access 11.10.2024).

Piwoński, K. (2021) “Pozycja i rola Komisji Europejskiej w procedurze ochrony budżetu UE w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich”, Przegląd Europejski. No. 1, pp. 145–156. DOI: 10.31338/1641-2478pe.1.21.8.

Polak, A., Hartwell, C.A. and Sidło, K.W. (2023) “Physically Present but Spiritually Distant: The View of the European Union in Poland”, Comparative Southeast European Studies. Vol. 71(3), pp. 300–332. DOI: 10.1515/soeu-2022-0054.

Poselski projekt ustawy (2019) o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, Druk nr 69, from 12.12. Available at: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=69 (Access 11.10.2024).

Poselski projekt ustawy (2022) o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, Druk nr 2870, from 13.12. Available at: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=2870 (Access 11.10.2024).

Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Andrzej Duda (2023) wniosek do Trybunału Konstytucyjnego from 20.02. Available at: https://www.prezydent.pl/storage/file/core_files/2023/2/21/4d942be93b8bbe2be1ebd4f63fb10e4e/Wniosek%20TK.pdf (Access 11.10.2024).

Regulation (EU) 2021/241 of the European Parliament and of the Council of 12 February 2021 establishing the Recovery and Resilience Facility (2021) OJ EU L 57, 18.2.2021. Available at: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0241 (Access 11.10.2024).

Regulation (EU) 2020/2092 of the European Parliament and of the Council of 16 December 2020 on a general regime of conditionality for the protection of the Union budget (2020), OJ EU L 433I, 22.12.2020. Available at: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32020R2092 (Access 11.10.2024).

Serwis Rzeczypospolitej Polskiej (WWW) O Krajowym Planie Odbudowy. Available at: https://www.gov.pl/web/planodbudowy/o-kpo (Access 11.10.2024).

Spieker, L.D. (2022) “The Conflict over the Polish Disciplinary Regime for Judges—an Acid Test for Judicial Independence, Union Values and the Primacy of EU Law: Commission v Poland”, Common Market Law Review. Vol. 59(3), pp. 777–812. DOI: 10.54648/cola2022052.

Szyndlauer, R. (2018) Dialog dotyczący praworządności pomiędzy Polską a instytucjami UE – perspektywa Komisji Europejskiej in Barcz, J. and Zawidzka-Łojek, A. (eds.) Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. Warszawa: ELIPSA Dom Wydawniczy i Handlowy, pp. 19–50.

Taborowski, M. (2018) Aspekty proceduralne postępowania w sprawie praworządności wobec Polski in Barcz, J. and Zawidzka-Łojek, A. (eds.) Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie wszczęcia w stosunku do Polski procedury art. 7 TUE. Ramy prawno-polityczne. Warszawa: ELIPSA Dom Wydawniczy i Handlowy, pp. 37–55.

Treaty on European Union (TEU) Official Journal C 202, 07.06.2016. Available at: https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:12012P/TXT&from=EN (Access 11.10.2024).

Ustawa (2002) z 25.07.2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dziennik Ustaw No. 153, poz. 1269.

Ustawa (2011) z 12.05.2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, Dziennik Ustaw No. 126, poz. 714.

Ustawa (2017) z 12.07.2017 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, Dziennik Ustaw 2017, poz. 1452.

Ustawa (2017) z 23.03.2017 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dziennik Ustaw 2017, poz. 803.

Ustawa (2018) z 8.12.2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, Dziennik Ustaw 2018, poz. 3.

Ustawa (2018) z 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym, Dziennik Ustaw 2018, poz. 5.

Ustawa (2019) z 26.04.2019 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dziennik Ustaw 2019, poz. 914.

Ustawa (2020) z 20.12.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, Dziennik Ustaw 2020, poz. 190.

Ustawa (2022) z 9.06.2022 o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, Dziennik Ustaw 2022, poz. 1259.

Ustawa (2023) z 13.01.2023 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, Tekst ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu, Niezakończone prace nad ustawą. Available at: https://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/2870_u.htm (Access 11.10.2024).

Witkowska, M., Potorski, R., Kabat-Rudnicka, D. and Boiret, K. (2023) Dylematy systemowe Unii Europejskiej u zarania trzej dekady XXI w. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: 10.31338/uw.9788323561859.

Wróbel, A. (ed.) (2012) Karta Praw Podstawowych. Komentarz. Warszawa: C.H. BECK.

Wróbel, W. (2019) “Izba Dyscyplinarna jako sąd wyjątkowy w rozumieniu art. 175 ust. 2 Konstytucji RP”, Palestra, No. 1–2. Available at: https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/1-2-2019/artykul/izba-dyscyplinarna-jako-sad-wyjatkowy-w-rozumieniu-art.-175-ust.-2-konstytucji-rp (Access 11.10.2024).

Wyrok SN (2019) Sądu Najwyższego z 5.12.2019 r. III PO 7/18 w sprawie z odwołania A.K. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z 27.07.2018. Available at: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/iii%20 po%207-18-2.pdf (Access 11.10.2024).

Wyrok SN (2020) Sądu Najwyższego z 23.01.2020 r. BSA I-4110-1/20 uchwały składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Available at: https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia2/BSA%20I-4110-1-20.pdf (Access 11.10.2024).

Wyrok TK (2021a) z 14.07.2021 w sprawie P 7/20 – Obowiązek państwa członkowskiego UE polegający na wykonywaniu środków tymczasowych odnoszących się do kształtu ustroju i funkcjonowania konstytucyjnych organów władzy sądowniczej tego państwa, OTK ZU A/2021, poz. 49. Available at: https://trybunal.gov.pl/s/p-7-20 (Access 11.10.2024).

Wyrok TK (2021b) z 7.10.2021 w sprawie K 3/21 – Ocena zgodności z Konstytucją RP wybranych przepisów Traktatu o Unii Europejskiej, OTK ZU A/2022, poz. 65. Available at: https://trybunal.gov.pl/sprawy-w-trybunale/art/ocena-zgodnosci-z-konstytucja-rp-wybranych-przepisow-traktatu-o-unii-europejskiej (Access 11.10.2024).

Żaczkiewicz-Zborska, K. (2022) “Jest skład Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN, w październiku wybór prezesa”, Prawo.pl, 19.09. Available at: https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/izba-odpowiedzialnosci-zawodowej-ma-juz-11-sedziow,517371.html (Access 11.10.2024).

DOI: 10.33067/SE.4.2024.9

Download pdf[plus]

Language: English

Pages: 199-223

How to Cite:

Harvard

Potorski, R. and Witkowska, M. (2024) "Can You Count on Luck Without Buying a Lottery Ticket? Predictions on Obtaining Funds From the National Recovery Plan in Light of the Debate on the Rule of Law in Poland". Studia Europejskie – Studies in European Affairs, 4/2024, pp. 199-223. DOI: 10.33067/SE.4.2024.9

APA
Chicago